Θουκυδίδης στον περίφημο Επιτάφιό του, για να περιγράψει τον τρόπο διοίκησης της Αθηναϊκής Δημοκρατίας από τον Περικλή. Στην οποία αθηναϊκή δημοκρατία, παρεμπιπτόντως, δεν ψήφιζαν ούτε οι γυναίκες, ούτε οι δούλοι. Ε, αυτό, του Θουκυδίδη, είναι ίσως το καλύτερο σχόλιο για τη δημοκρατία, το πολίτευμα σύμφωνα με το οποίο η πολιτική εξουσία πηγάζει από το λαό και ασκείται προς όφελός του, με βασικές αρχές την ισονομία, την ισοπολιτεία, την κατοχύρωση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αρχή της πλειοψηφίας κλπ.
Η λέξη παράγεται από το «δήμος» και το «κρατία», από τη λέξη «κράτος», που σημαίνει «αρχή, εξουσία, ισχύς». Η λέξη «δήμος» είναι πανάρχαια – στα μυκηναϊκά ήταν «da-mo», από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα «da», που σημαίνει «μοιράζω, διανέμω».
Από αυτό το «da» προέρχονται επίσης οι λέξεις δαπάνη, δασμός, αλλά και δαίμων... Ο δήμος, στην ομηρική εποχή, αναφερόταν στους κατοίκους μιας περιοχής, ιδιαίτερα στους πλούσιους και ισχυρούς πολίτες, που ασκούσαν επιρροή, και αργότερα εξουσία.
Η δημοκρατία είναι επίσης μία από τις πιο γνωστές εφευρέσεις των Ελλήνων, όπως το θέατρο, η φιλοσοφία, οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η φέτα, για την οποία εφεύρεση κακώς δεν ειπράττουμε πνευματικά δικαιώματα – μιλώ για τη Δημοκρατία, όχι για τη φέτα.
Τέλος πάντων, το δημοκρατικό πολίτευμα συχνά δεν είναι παρά ένας φερετζές που κρύβει την ολιγαρχία, την πλουτοκρατία ή την απολυταρχία. Επίσης, καμιά φορά η δημοκρατία είναι «η παρά του πρώτου ανδρός αρχή», που λέει κι ο Θουκυδίδης, δηλαδή η εξουσία αυτού που κυβερνά τις μάζες των ψηφοφόρων, και όχι το σώμα των πολιτών.
Όπως και να’ χει όμως, με όλες τις ατέλειες της, δεν παύει να είναι το κάλλιστο των δυνατών πολιτευμάτων, αν σκεφτεί κανείς τις θεοκρατίες ή τις δικτατορίες. Η Δημοκρατία παραμένει το ανθρωπινότερο καθεστώς, παρόλο που εντός της προκύπτουν ηγέτες όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, ας πούμε.
Από πού κρατάει η σκούφια μας
Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.
Πηγή
